فرهنگ آلمانی – فارسی

زندگینامه فرامرز بهزاد

فرامرز بهزاد ( ۱۳۱۴رشت -۱۴۰۱) مترجم، زبان‌شناس و فرهنگ‌نویس برجسته ایرانی-آلمانی بود که به دلیل نقش مهم خود در معرفی ادبیات فارسی و آلمانی شهرت داشت. او فرزند محمود بهزاد، زیست‌شناس و مترجم معتبر ایرانی، بود. فرامرز بهزاد تحصیلات عالی خود را در آلمان دنبال کرد و بعدها به یکی از چهره‌های برجسته مطالعات ایران‌شناسی در این کشور تبدیل شد.

فعالیت‌های دانشگاهی بهزاد عمدتاً با دانشگاه بامبرگ در آلمان گره خورده است، جایی که او نقش مهمی در توسعه مطالعات ایران‌شناسی ایفا کرد. تخصص او در زبان‌های آلمانی و فارسی، زمینه‌ساز ترجمه‌های او شد و آثار ادبی مهم آلمانی را به جامعه فارسی‌زبان معرفی کرد.

علاوه بر ترجمه، بهزاد در زمینه فرهنگ‌نویسی نیز فعالیت چشمگیری داشت. او فرهنگ‌های جامع آلمانی-فارسی و فارسی-آلمانی را تألیف کرد که به منابع اساسی برای دانشجویان و پژوهشگران هر دو زبان تبدیل شده‌اند. فرهنگ آلمانی-فارسی او که نخستین بار در سال ۱۳۸۰ منتشر شد، چندین بار تجدید چاپ شد که اهمیت و استفاده گسترده از آن را نشان می‌دهد. نسخه هفتم این فرهنگ با ۳۳۰۰ نسخه و ۱۰۶۰ صفحه منتشر شد که نشان‌دهنده محتوای گسترده و کاربرد آن است.

فرامرز بهزاد در بهمن ۱۴۰۱ در سن ۸۶ سالگی در شهر بامبرگ آلمان درگذشت. همکاران و دانشجویان او را به عنوان یک آموزگار دلسوز، یک پژوهشگر پرشور و یک راهنمای مهربان به یاد می‌آورند که آثارش همچنان الهام‌بخش نسل‌های آینده است.

درباره فرامرز بهزاد

فرامرز بهزاد، فراتر از یک مترجم و فرهنگ‌نویس، یک رابط فرهنگی میان ایران و آلمان بود. تسلط کم‌نظیر او بر زبان‌های فارسی و آلمانی، او را به یکی از چهره‌های برجسته در انتقال ایده‌ها و آثار ادبی میان این دو فرهنگ تبدیل کرد. ویژگی شاخص کارهای او، توجه عمیق به بافت فرهنگی و اجتماعی متون بود. در ترجمه آثار نویسندگانی چون فرانتس کافکا و برتولت برشت، او ‌تنها معنای کلمات را نمی‌نوشت، بلکه جان و فضای اثر را به خواننده منتقل می‌کرد.
از جمله ترجمه‌های برجسته او می‌توان به «پزشک دهکده» و «نامه به پدر» از فرانتس کافکا و همچنین «تفنگ‌های زن کارار»، «صعود مقاوم آرتورو اوی» و «شویک در جنگ جهانی دوم» و «درباره تاتر» از برتولت برشت اشاره کرد. این ترجمه‌ها نقش مهمی در معرفی و محبوبیت ادبیات آلمانی در ایران داشتند.

بهزاد در نگارش فرهنگ‌های جامع نیز دقت و جزئیات بالایی به کار برد و این آثار را به منابعی ضروری برای پژوهشگران و مترجمان تبدیل کرد. فرهنگ‌های او با محتوای غنی و ساختار دقیق، استاندارد جدیدی برای منابع زبانی ایجاد کردند.

بهزاد علاوه بر فعالیت‌های ترجمه و فرهنگ‌نویسی، کتاب‌هایی مانند «قصه‌گویان مدرن جهان – ایران» را ویرایش کرد که ادبیات معاصر ایران را به خوانندگان آلمانی معرفی می‌کرد و تلاش‌های علمی و انتشارات او تأثیر ماندگاری بر مطالعات ایران‌شناسی در آلمان داشت.

او بر این باور بود که ترجمه، یک عمل خلاقانه و فلسفی است که نیازمند درک عمیق از زبان و فرهنگ است. تعهد به کیفیت و اصالت، بهزاد را به یک چهره ماندگار در عرصه فرهنگ و ادبیات بدل ساخت.