آلبر کامو
نام مترجم عزت‌الله فولادونددرباره کتاب
کتاب آلبرکامو، نوشته کانر کروز اوبراین یکی از کتاب‌های مجموعه “پیشروان اندیشه های نو” است که اولین بار در سال ۱۹۷۰ توسط Fontana/Collins به عنوان بخشی از سری Modern Masters منتشر شد. این کتاب در ایالات متحده و در همان سال با عنوان آلبر کامو اروپا و آفریقا توسط وایکینگ پرس به چاپ رسید.
مجموعه کتب مذکور به معرفی و نقد اندیشمندان آن عصر و آثار ایشان می پرداخت. این کتاب در ایران توسط انتشارات خوارزمی و توسط عزت الله فولادوند، به عنوان دومین ترجمه او، منتشر شد. فولادوند که خود در رشته فلسفه فارغ التحصیل شده درباره این کتاب مینویسد: هدف پرفسور اوبراین از نوشتن این کتاب آن بوده که سیر اندیشۀ آلبرکامو را به آن صورت که در آثار وی و فراز و نشیب زندگانی سیاسی اش متجلی است به خوانندگان امروز بازشناساند. شاید کسانی که تا به حال کلید اندیشۀ کامو را دو مفهوم باطل و طاغی دانسته اند به شگفت آیند که در این کتاب به تفصیل بسیار از این معانی سخن نرفته است… عامل بزرگ در رشد و تحول فکری و عاطفی کامو، زندگی در شرایط استعماری الجزایر پیش از استقلال و رابطۀ وی با سنت عقلی فرانسه بوده است.
متن اصلی کتاب اوبراین به انگلیسی است و طبعا قطعاتی که وی از آثار مختلف کامو در آن آورده نیز به انگلیسی بوده اما فولادوند آنها را در آثار فرانسوی کامو پیدا و ترجمه کرده تا مسئولیت متن کتاب و نقل قول ها را شخصا به عهده بگیرد که این از توانایی و درک بالای او نشئت گرفته است.
بریده خواندنی
« آلبر کامو » در هفتم نوامبر ۱۹۱۳ در روستایی به نام «مون دوى» نزديك شهر قسنطينه در کشور الجزایر چشم به جهان گشود. پدرش «لوسی ین کامو« اصلا از مردم آلزاس در فرانسه بود و یک سال پس از تولد پسرش از زخمهایی که در نبرد مارن برداشت درگذشت مادر کامو «کاترین سن تس»، زنی بود در اصل اسپانیایی که نه سواد خواندن داشت و نه نوشتن و پس از کشته شدن شوهرش ناگزیر برای کسب روزی و سرپرستی پسرانش آلبر و لوسی ین و مادر و مادر بزرگ و یکی از خویشاوندان زمینگیرش که همه در دو اطاق در ناحیه کارگری بل کور زندگی می کردند خدمتکاری پیشه کرد .
در بسیاری اجتماعات، کودکی که از چنین خانواده ای برخاسته باشد امکانی برای تحصیلات درجه اول و حتى خوب نخواهد یافت اما کوشش نظام آموزشی فرانسه براین بوده است که لااقل به کودکانی که به فرهنگ اروپا بستگی دارند به پیروی از اصول انقلاب كبير فرانسه، فرصت مساوی عرضه کند و نشان دهد که راه را برای صاحبان قریحه باز می گذارد. کامو در دبستان مورد توجه یکی از آموزگارانش به نام «لویی ژرمن» قرار گرفت و به یاری او به دبیرستان شهر الجزایر راه یافت. هنوز سیزده سال بیش
نداشت که به خواندن آثار «ژید» و «مونترلان» و «مالرو» پرداخت و به خصوص زیر تأثیر مالرو واقع شد. به فوتبال و شنا در این دوره شور فراوان نشان می داد. گواه این امر نوشته های اوست که در آنها خاصه شنا قـدر و معنایی همسنگ شعائر مقدس پیدا می.کند در ۱۹۳۰ کامو برای نخستین بار گرفتار بیماری سل شد و به ناچار خانه و مادر را ترك گفت و چندی بایکی از خویشاوندانش موسوم به آکو سکونت گزید. آکو قصابی بود که به ادبیات نیز علاقه داشت و به موجب وصفی که از او شده است پیروسنت «ولتر» و مخالفان نظام حکومت در اجتماع بود. دو سال بعد، کامو در دانشگاه شهر الجزاير زير نفوذ فکری «ژان» گرنیه درآمد. گرنیه کسی است که کامو دو کتاب از آثار نخستین خویش را به او تقدیم کرده است و بنا به اظهار خودش ذوق تفکر فلسفی را از او به دست آورد.
عزت‌الله فولادوند
مترجمین
زندگی‌نامه عزت‌الله فولادوند
عزت‌الله فولادوند متولد ۱۳۱۴در اصفهان است. پدر او، محمد فولادوند، قاضی دادگستری بود و مدتی به عنوان دادیار دادسرای اصفهان فعالت می‌کرد. گرچه او دستی هم بر آتش سیاست داشت و در دوره‌های پانزدهم و شانزدهم مجلس شورای ملی (از سال ۱۳۲۶ تا ۱۳۳۰) به عنوان نماینده شاهرود و بعد از آن در سال ۱۳۳۲در کابینه سپهبد فضل‌الله زاهدی، به عنوان معاون پارلمانی نخست‌وزیر مسئولیت داشت. عزت الله سالهای ابتدایی تحصیل و دوران متوسطه را در تهران گذراند و در میانه دوران متوسطه به انگلیس رفت تا در آنجا تحصیلش را ادامه دهد. اما به خاطر گران شدن ارز و فشاری که روی پدرش بود درسش را آنجا نیمه کاره رها کرد و به ایران برگشت. عزت الله فولادوند در همینجا دیپلم گرفت و برای بار دوم پس از پایان دبیرستان به اروپا و این بار به فرانسه رفت. او در پاریس مشغول تحصیل در رشته پزشکی بود که خواندن یک کتاب، زندگی او را برای همیشه تغییر داد. خودش تعریف می کند که: « روزی کتابی خواندم از برتراند راسل به نام «مسائل فلسفه» که بعدها شادروان منوچهر بزرگمهر آن را به فارسی ترجمه کرد. {با خواندن این کتاب} فهمیدم که گمشده‌ام را پیدا کرده‌ام و آنچه می‌جسته‌ام فلسفه است.» او به دنبال کشف علاقه اش، پزشکی را رها کرد، به آمریکا رفت و در دانشگاه کلمبیا لیسانس تا دکترای فلسفه اش را تکمیل کرد. بعد از آن و در اواخر سال ۱۹۶۲(۱۳۴۱) او به ایران بازگشت و مدتی بعد به اصرار یکی از دوستانش کار ترجمه را آغاز کرد. فولادوند اولین کتابش (گریز از آزادی اثر اریش فروم) را برای نشر فرانکلین ترجمه کرد. این کتاب موفقیت زیادی به دست آورد و ظرف مدت کوتاهی چندین بار تجدید چاپ شد و حتی از یونسکو جایزه گرفت. به دنبال این موفقیت علیرضا حیدری، مدیر انتشارات خوارزمی از فولادوند درخواست کرد که کتابی نیز برای این انتشارات ترجمه کند. انتخاب او کتاب «آلبر کامو» بود که به عنوان دومین اثرش آن را ترجمه کرد. اما بعد از آن او ازدواج کرد و درگیر مسائل دیگری شد تا بعد از انقلاب که آقای فولادوند کار نویسندگی و ترجمه را از سر گرفت. کتاب آمریکایی آرام محصول این دوره و بازگشت فولادوند به عرصه ترجمه است. فولادوند تا به امروز بیش از ۵۰ کتاب ترجمه و بیش از صد مقاله نوشته یا ترجمه کرده است.
درباره عزت‌الله فولادوند
عزت الله فولادوند یکی از برجسته‌ترین مترجمان و پژوهشگران ایرانی در زمینه فلسفه و علوم انسانی است. او به‌واسطه ترجمه آثار مهم فلسفی و اندیشه غربی به فارسی، شناخته شده و تأثیر بسزایی در گسترش اندیشه و فلسفه در ایران داشته است. به گفته علی دهباشی، «ما شناخت دقیق آثار و افکار نخبگانی مثل ارسطو، ماکیاولی، کانت، هگل، نیچه، پوپر، یاسپرس، گادامر، آرنت و نویمان را وامدار دکتر فولادوند هستیم.» ویژگی ترجمه عزت الله فولادوند نسبت به برخی مترجمین آثار فلسفی دهه‌های گذشته این است که چون خود او دکترای فلسفه از دانشگاهی آمریکایی دارد و از اصطلاحات فلسفی کاملا مطلع است واژه‌های معادلی که در زبان فارسی پیدا کرده دقیقا مفهومی را به دوش می‌کشند که در نظر بوده. ماهنامه مهرنامه در مقاله‌ای درباره اهمیت نقش فولادوند در ترجمه مینویسد: «نسل ما همه مديون فولادوند است. نسلي كه در سيلابي از كتاب‌هاي ايدئولوژيك چپ اسلامي و چپ ماركسيستي متولد شده بود در دوره جواني با آثار مترجمي مستقل روبه‌رو شد. مردي بي‌هياهو كه پيشتاز آشنايي با فلسفه سياسي آزادي‌خواهي در ايران امروز است.»
عزت‌الله فولادوند به‌دلیل شخصیت آرام، دوری از جنجال‌های رسانه‌ای و تمرکز صرف بر کار علمی، همواره چهره‌ای محترم در میان جامعه فرهنگی و فکری ایران بوده است. او بیشتر وقت خود را صرف مطالعه و ترجمه می‌کند و کمتر در محافل عمومی حاضر می‌شود. این رویکرد او باعث شده است که آثارش به‌عنوان نمونه‌هایی از کار علمی بی‌حاشیه و دقیق شناخته شوند.
عزت‌الله فولادوند یکی از مهم‌ترین مترجمان و مروجان اندیشه فلسفی در تاریخ معاصر ایران است. ترجمه‌های او همچنان به‌عنوان منابع اصلی در دانشگاه‌ها و محافل فکری استفاده می‌شوند و نقش او در گسترش فلسفه مدرن در ایران بی‌بدیل است. ترجمه‌های او به دلیل دقت در انتقال مفاهیم و حفظ ساختار فکری نویسنده اصلی، مورد توجه خاص قرار گرفته است. او تلاش کرده زبان ترجمه‌هایش برای خوانندگان فارسی‌زبان روان و قابل‌فهم باشد. فولادوند همواره کوشیده تا روح متن اصلی را در ترجمه خود حفظ کند و از افزودن یا تفسیر شخصی در متن بپرهیزد.
از جمله آثار مهم ترجمه‌شده توسط عزت‌الله فولادوند می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- آیا انسان پیروز خواهد شد اثر اریک فروم
- خشونت و انقلاب اثر هانا آرنت
- مردان اندیشه اثر برایان مگی
- اندیشه سیاسی کارل پوپر اثر جرمی شی یر مر
- برج فرازان اثر باربارا تاکمن
- زندگی نامه فلسفی من اثر کارل یاسپرس
- آلبرکامو اثر کانر کروز اوبراین
- نیچه و مسیحیت اثر کارل یاسپرس
- و ...
جوایز عزت‌الله فولادوند
- دریافت جایزه دوره های هشتم و نهم کتاب سال جمهوری اسلامی ایران برای ترجمه کتاب‌های «فلسفه کانت» و «آگاهی و جامعه»
- برنده جایزه ترجمه ممتاز از یونسکو برای کتاب «گریز از آزادی»
- تقدیر از سوی مراکز فرهنگی و دانشگاهی
